Boven op de berg

 

Emily Ruskovich debuteert krachtig met ‘Idaho’, een diepzinnige, spannende roman over de gevolgen van een noodlotsdrama.

 

Kathy Mathys

 

De truck wordt slechts een keer per jaar gebruikt. De Mitchells halen er beukenhout mee, elders. Het hout van de sparren op Mount Iris brand minder goed. Zonder het hout zou het gezin de winters niet overleven. Hun huis op de berg is ontoegankelijk tijdens het sneeuwseizoen.

Emily Ruskovich heeft voor haar debuutroman een setting gekozen met dramatisch potentieel. De bergen in het Noorden van Idaho vormen de geboortegrond van de Amerikaanse. Net zoals David Vann of Ron Rash haalt Ruskovich het maximale uit haar omgeving, ze schrijft erover in zinnen vol vuur en licht.

Op een dag gaat het mis tijdens de houtmissie. May Mitchell sterft, haar zusje June vlucht en verdwijnt. Jenny, de moeder van de twee, de vrouw van Wade, komt in de gevangenis voor moord. De roman opent negen jaar later met de gedachten van Ann, Wades tweede vrouw. Die glipt weg uit huis om in de truck te zitten en er de geur op te snuiven. Ze probeert te achterhalen wat er precies is gebeurd zoveel jaar geleden. Dit zijn de feiten: de moeder heeft in een moment van woede uitgehaald met een kapmes en haar kind vermoord. Waarom deed ze het? En hoe was het voor de meisjes, voor Wade?

In het begin van haar huwelijk ging Ann het gruwelijke verleden uit de weg. Nu Wade aan het dementeren is, vreest ze dat de details van de hele geschiedenis zullen verdwijnen.

Die angst om te vergeten, die obsessie met de waarheid komt tot uiting in de structuur van ‘Idaho’, een sterk versplinterde roman. De oudste segmenten spelen in de jaren 1970 en gaan over de kleine Wade, de meest recente spelen in 2025 en tonen Ann op middelbare leeftijd. De schrijfster kijkt niet enkel door Anns ogen. Jenny, June, May, Wade zijn de hoofdrolspelers maar we leren ook Jenny’s celgenoot van binnenuit kennen, de tienerjongen op wie June verliefd was toen ze verdween.

 

Lof

 

Emily Ruskovich neemt veel hooi op haar vork. Op technisch vlak is het verhaal een puzzel. Het vergt een schrijver die zich kan inleven in, ondermeer, moordenaars. Op emotioneel en filosofisch vlak vraagt het om een auteur die aanvoelt wat de tijd doet met een mensenleven, die een vermoeden heeft van hoe we herinneren. Ruskovich is een jonge schrijfster en dat ze in ‘Idaho’ het bovenstaande weet te verwezenlijken, vraagt om onomwonden lof.

De invloed van Alice Munro is merkbaar, vooral in de eerste hoofdstukken met hun beheerste tempo, hun ingenieuze structuur vol flashbacks. Ruskovich heeft in interviews getuigd over haar bewondering voor de Canadese. Veel secties hebben sowieso iets van een kortverhaal, zoals de eerste in de gevangenis. In dat deel blaast de schrijfster je omver met bedenkingen als deze: ‘Haar moorden zijn het gegeven van haar leven; ze zijn de vooronderstelling. Ze kan er een hele dag niet één keer aan denken, zoals ze niet aan haar eigen geboorte denkt. Net als haar geboorte hebben ze haar in een nieuw gebied doen belanden: het hiernamaals dat gevangenis heet.’

In het laatste deel van het boek wijkt de camera van de schrijfster uit naar het echtpaar dat Wade opving meteen na de moord of naar de speurhond die zocht naar June. Hier gaat  Ruskovich te ver met de versnippering. Ook heeft Ruskovich de neiging om te veel echo’s en parallellen in haar verhaal te stoppen. Niet alleen Wade rouwt om een verloren dochter.

Toch zijn dit slechts schoonheidsfouten in dit krachtige debuut. Ruskovich laat zien hoe we verhalen vertellen en vervormen, hoe we namen verzinnen voor onze geliefden en hoe we, zelfs in het zwartst van de nacht, de kans krijgen om even iets voor een ander te betekenen. De taal van dit debuut is zelfverzekerd met zowel lyrische, broeierige als kalme passages. Muziek speelt een grote rol in het verhaal en dat vertaalt zich in een verrassend tempo. Ruskovich wordt, zo laat dit debuut vermoeden, een hele grote.

 

****

 

Emily Ruskovich – Idaho – vertaald door Peter Bergsma – Atlas Contact – Amsterdam/Antwerpen -397 blz.