De woorden van anderen (Schrijven Magazine)

Verhalen ontstaan uit andere verhalen. Wat kan je doen met boeken die er al zijn?
Waarvan zijn verhalen gemaakt? Van sterrenstof. Van het leven zelf. Maar ook: van andere verhalen. Alle boeken ter wereld zijn gezegend met een immer uitdeinende familie. Uit boeken worden boeken geboren en elk boek is weer een commentaar op of een bedenking bij een verhaal dat er al is. De woorden van andere schrijvers liggen voor het grijpen. Gebruik ze!
Dit kan op tal van manieren.
Heb je zin om te experimenteren met stijl of verteltoon, haal dan een boek uit de kast van een schrijver die heel anders klinkt dan jij, liefst een boek dat je lang geleden las of dat nog staat te wachten op jou. Kopieer een drietal zinnen uit de roman of verhalenbundel in je notitieboek en klap het boek dicht. Schrijf nu verder in de stijl van de auteur.
Of haal een je onbekend boek uit de bieb, kopieer de eerste zin, sluit het boek en schrijf nu verder. In deze oefening focus je minder op de stijl, meer op het verhaal, de plot die je verzint.
Of doe hetzelfde met de laatste zin van een boek. Kopieer hem onderaan een blad en schrijf de zin die er volgens jou kan aan voorafgaan, dan de zin die daaraan voorafgaat enzovoorts.
Poëzie leent zich minstens zo goed tot ruw materiaal voor een ander gedicht/verhaal. Licht een regel uit een bundel, speel ermee. Schrijf.
In Natalie Goldbergs The True Secret of Writing – Connecting Life with Language staat het gedicht ‘A Strange New Cottage in Berkeley’ van Allen Ginsberg. Het is een gedicht in de vorm van een lijst, de schrijver somt op wat hij doet in de tuin, welke zintuiglijke prikkels hij er ontvangt. Maak nu een lijstgedicht over jouw tuin, je huis, de kamer waar je als kind sliep enzovoorts.
Professionele schrijvers gebruiken net zo goed materiaal dat er al ligt. Lydia Davis, de Amerikaanse koningin van het zeer korte verhaal, schreef een verhaal over Kafka en gebruikte daarvoor enkel woorden die effectief voorkomen in Kafka’s brieven. Voor een ander verhaal gebruikte ze fragmenten uit brieven die een familielid van haar ooit ontving.
Kom je in een boek mooie, verrassende, bijzondere woorden tegen, schrijf ze dan op een kaart. Stop de kaarten in een doos. Wanneer je er een heleboel hebt, kan je een tekst laten ontstaan door drie kaarten te trekken, of meer, en een tekst te schrijven waarin deze woorden voorkomen.
Commentaar leveren op bestaande verhalen
Je kan op zins- of op woordniveau spelen met bestaand materiaal of je kan een bekend verhaal op een nieuwe manier vertellen. Misschien heeft het klassieke verhaal een oppoetsbeurt nodig, een personage met een frisse blik. Margaret Atwood hertelde de mythe van Odysseus vanuit het perspectief van zijn vrouw in Penelope; Ali Smiths Meisje ontmoet jongen is een bewerking van Ovidius’ Metamorfosen. Jo Bakers Longbourn brengt Jane Austens Trots en vooroordeel vanuit de keukenmeid.
Haal een personage dat nauwelijks een stem krijgt in het origineel naar voor. Luister naar de stem. Wat heeft hij of zij te vertellen?
Tips:
Herschrijf een bestaand verhaal en verander het genre. Maak van een romantische vertelling een thriller of omgekeerd.
Fotokopieer een gedicht. Knip het in stukken – één woord per papiersnipper – en maak een nieuw gedicht. Gebruik zoveel of zo weinig snippers als je wil.
Laat je nieuwsgierigheid prikkelen door bijfiguren in verhalen. Ontwikkel ze, maak ze tot hoofdpersonages in jouw verhaal.

Dit artikel verscheen in Schrijven magazine, jaargang 18, nummer 6, zie www.schrijvenonline.org