Tovenaarskinderen
Uitgevers hopen dat ‘Het nachtcircus’ van Erin Morgenstern evenveel brokken zal maken als de boeken van Harry Potter. Het zal wel niet zo een vaart lopen.
Kathy Mathys
‘Iets aan het circus doet iets ontwaken in hun ziel,’ schrijft Erin Morgenstern over de bezoekers van het nachtcircus, de plek waar haar debuut zich afspeelt. Jammer dat de lezer nooit dezelfde begeestering voelt, hoezeer de schrijfster zich ook uitput om filmisch te schrijven. Of misschien is dat wel net het probleem van dit sterk gehypete debuut dat in 23 landen gepubliceerd wordt: het heeft te veel van een matige Hollywoodprent. Felle kleuren, zwierige camerabewegingen en suikerzoete personages zorgen ervoor dat ‘Het nachtcircus’ nooit echt donker, laat staan magisch, wordt.
Twee tovenaars, aartsrivalen, leiden elk een pupil op. Celia, dochter van Prospero, kan voorwerpen laten bewegen, verdwijnen en van kleur laten veranderen. Marco, telg van de altijd in grijs pak geklede Alexander, kan het geheugen van anderen manipuleren en hij laat mensen rondlopen in hun droomlandschap. Celia en Marco weten niet dat de tovenaars een weddenschap afsloten. Ze zullen deelnemen aan een spel waaruit moet blijken wie de beste tovenaar-leerling is. Jarenlang weten Marco en Celia niet wie hun tegenstander zal zijn en de regels en omstandigheden van het spel zijn schimmig. De lezer beseft snel dat de twee het tegen elkaar zullen opnemen en dat ze voor elkaar zullen vallen.
Twilight
Celia, die als kind last heeft van driftbuien, werkt er hard aan om zichzelf in de hand te houden en ze verzet zich dan ook tegen de warme gloed in haar lijf, wanneer ze in Marco’s buurt is. Waar hebben we dat nog gehoord? Twilight, natuurlijk. Het is geen toeval dat Celia’s favoriete deel van het circus – een aaneenschakeling van tenten met verschillende thema’s – de ijstuin is. Het verhaal begint nochtans veelbelovend met Prospero die sneetjes maakt in Celia’s vinger – het meisje moet ook levende materie leren herstellen. Duister, intrigerend, denk je dan, en je hoopt op meer spanning en mysterie. Helaas, Morgenstern is geen geboren verteller en haar extreem afstandelijke proza krijgt de lezer nooit in zijn greep. Zowel qua verhaallijnen als qua details en sfeer is ‘Het nachtcircus’ minder goed dan je zou verwachten van de vermeende opvolger van ‘Harry Potter’. Het verhaal speelt in de late 19de en vroege 20ste eeuw maar Morgenstern blijft zo aan de vlakte in haar beschrijvingen dat je geen verschil merkt tussen de New Yorkse, Parijse of Praagse scènes. Enkel de middernachtelijke diners, georganiseerd door de oprichter van het circus, springen er uit.
Bestsellerkoorts
Sinds ‘Harry Potter’ en de romans van Stieg Larsson zit de uitgeverswereld verlegen om een grote bestseller. Velen hopen dan ook dat Morgenstern de kassa’s zal laten rinkelen. ‘Het nachtcircus’ heeft te weinig om het lijf om het eerste deel van een reeks te worden. Al weet je natuurlijk nooit. Mocht het boek toch succesvol zijn, dan staat er vast een volgende generatie tovenaarskinderen klaar. De eerste aanzet van dit boek ontstond tijdens de jaarlijkse National Novel Writing Month, waaraan Morgenstern een aantal keer deelnam. Naar eigen zeggen was ze haar roman-in-wording zo beu dat ze de personages maar naar het circus stuurde. Het is jammer dat Celia en Marco zo etherisch en suf zijn. Je gelooft nooit in hun lijden en hun dilemma’s laten je koud.
*
Erin Morgenstern – Het nachtcircus – De Bezige Bij – vertaald door Dennis Keesmaat – 425 blz. – Oorspronkelijke titel: The Night Circus.