Op de planken
In ‘Een kwestie van geluk’ voert Esther Freud drie acteurs op die met wisselend succes aan hun opleiding beginnen.
Esther Freud volgde ooit de theateropleiding bij The Drama Centre, waar Colin Firth afstudeerde, en in haar nieuwste roman laat ze zich inspireren door eigen herinneringen daaraan en door die van andere theatermensen. Voor ze beroemd werd met haar debuutroman ‘Hideous Kinky’ stond de dochter van schilder Lucian Freud en de achterkleindochter van Sigmund Freud, zelf op de planken. Al op haar twaalfde speelde ze in het jeugdtheater en ook nadat The Drama Centre haar niet toeliet tot het derde jaar, bleef ze nog een tijdje acteren. Freuds banden met het theater zijn nauw. Ze is getrouwd met acteur David Morrissey en heeft veel acterende vrienden. In ‘Een kwestie van geluk’ ontmoeten we Nell, Charlie en Dan, die op een school zitten die lijkt op The Drama Centre. De docenten zijn excentriek, grillig, buitengewoon streng en veeleisend. Charlie is een schoonheid die na de toneelschool de filmwereld induikt. Dan beproeft zijn geluk in Hollywood en speelt toneel in Engeland. Nell haalt de eindstreep niet, toch blijft ze acteren, nadat de school haar aan de deur zette.
Freud staat niet bekend om meesterlijke plots, haar verhalen zijn veelal anekdotisch. De psychologie van de personages en hun zoektocht in het leven staat voor Freud voorop. In dat opzicht is ‘Een kwestie van geluk’ een buitenbeentje. Freud laat haar beginnende acteurs ploeteren en zoeken naar succes maar de spraakmakende verhalen en theatermythes lijken belangrijker dan de personages zelf. Dan, bijvoorbeeld, blijft wel erg schimmig en onderontwikkeld. Het beste personage is Nell, geen klassieke schoonheid, een onwennig buitenbeentje. Haar tegenslagen raken de lezer het meest, al is niet elke Nell-episode even sterk. Haar angst voor audities is wel erg snel van de baan na één enkel bezoek aan een therapeut. De sterkste fragmenten zijn die waarin Freud laat zien waarom acteurs de hel van vernederingen en afwijzingen, het wachten op een verlossend telefoontje doorstaan: hun liefde voor het vak is eindeloos groot.
Freud ziet dit boek ziet als een lichtere roman. Hij is minder indringend dan meesterwerken als ‘Huis in zee’ en ‘The Wild’. Zeker, ‘Een kwestie van geluk’ bezorgt je veel leesplezier, maar het blijft niet nazinderen. Freud is geen grote comédienne en sommige van de verhalen zijn licht voorspelbaar, zoals dat waarin Nell verleid wordt door een enge regisseur. Toch zijn er leuke theater- en filmwereldverhalen en schept Freud een knap beeld van de Britse theaterscene.
Freud staat bekend om haar autobiografische invalshoek. Voor haar eerste roman ‘Hideous Kinky’ liet ze zich inspireren door haar kinderjaren, toen ze met haar hippiemoeder door Marokko zwierf. Ook opvolger ‘Peerless Flats’ bevat veel elementen uit Freuds leven. Haar derde roman ‘Gaglow’ brengt zowel autobiografie als een historische, puur fictieve verhaallijn over Duitse Joden ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Freud liet zich inspireren door wat haar vader vertelde over zijn grootmoeder. Freuds meesterstuk is ‘ Huis in zee’, waarvoor ze de brieven gebruikte van haar grootvader, een architect die prachtige liefdesepistels schreef aan zijn vrouw.
Freuds grote kracht schuilt in haar psychologische vernuft. Ze schrijft ook erg overtuigend vanuit het standpunt van kinderen. Naar eigen zeggen vindt ze dat oogpunt aantrekkelijk omdat kinderen kijken met een open, onbestofte blik, vol verwondering.
Kathy Mathys
Esther Freud – Een kwestie van geluk – De Bezige Bij – 19,90 € – oorspronkelijke titel: Lucky Break.
De Franse vertaling verschijnt binnenkort bij Albin Michel.