Elke dag een les in eetkunst

James Salter, de in 1925 geboren New Yorker, is vooral bekend als schrijver van romans en kortverhalen. Salter heeft een uitgebreid oeuvre. Zelf beweert de uiterst kritische auteur enkel gelukkig te zijn met “A Sport and a Pastime”. Hij erkent zich schatplichtig aan Andre Gide en Thomas Wolfe. Samen met zijn vrouw Kay, een journaliste en toneelschrijfster, schreef Salter nu een literaire eetkalender. “Smakelijk eten’ is een boek voor mensen die houden van eten en van verhalen over eten.
In het voorwoord schrijft het echtpaar hoe ze in 1976 hun huis in Aspen, Colorada, betrokken. Het was een bescheiden woonst met een piepkleine keuken en een al even sobere eetkamer. Er was een open haard in de eetruimte, en aan de muur hing een spiegel. Dit eenvoudige decor zag heel wat gasten komen en gaan. De Salters zetten hun vrienden vaak eten voor en in een oud bruin schrift hielden ze bij voor wie ze wat hadden gekookt om herhalingen te vermijden. De notities werden steeds uitgebreider en er doken verhalen over hun gasten en anekdotes over eten in op. Zo groeide geleidelijk aan het idee voor deze literaire eetkalender die dus letterlijk 365 lemma’s bevat. 1 januari begint met “De betekenis van de maaltijd” en op 31 december eindigt het met een oudejaarsmenu van het paar.
Dit boek bevat zowel persoonlijke verhalen – memorabele eetervaringen bijvoorbeeld – als verhalen over bekende (eet)schrijvers en encyclopedische feiten over thee, guacamole, hotdogs enzovoort. Een snuifje historiek, een vleugje exotiek en je zit al gauw te watertanden bij dit heerlijke boek. Wat het allemaal zo leuk maakt is de grilligheid van de opzet. Op 4 april lees je nog alles over de achtergrond van de Italiaanse klassieker ‘Polpettone alla Toscana’. Een dag later hebben de Salters het dan weer over een onvergetelijk kortverhaal van Roald Dahl, ‘Smaak’. Het gaat over een man die op een avond een weddenschap aangaat. Hij dient elke wijn die op tafel staat in detail te kunnen identificeren. Een bijzonder verhaal met een spannende ontknoping.
Er staan heel praktische tips in het boek: Hoe verwijder ik wijnvlekken? Hoe word ik ergens een vaste stamgast? Twee regels voor op reis (‘Blijf ’s avonds niet thuis. Daar word je maar gedeprimeerd van. Trek erop uit, ga ergens eten, loop door de straten en snuif de sfeer op.’ + ‘Eet nooit in een restaurant dat aan een museum verbonden is’)
Welke kazen combineer je best met welk fruit?
Bijzondere eetscènes in boeken en films mogen in dit leesboek evenmin ontbreken. De Salters gaan voor de bekende klassiekers, de scène uit ‘The Gold Rush’ bijvoorbeeld waarin Charlie Chaplin zijn eigen schoen kookt en opeet. De arme man probeert zich in te beelden dat zijn schoenveters spaghettislierten zijn. Ook de oesterscène in “Anna Karenina’ staat erin. Wie al veel heeft gelezen over voedingscultuur vindt hier niet altijd de meest originele items in. De Salters zijn ook nogal georiënteerd op de Angelsaksische cultuur.
Eigenlijk is dit geen boek om van begin tot eind in een paar zittingen uit te lezen. Je kan het best gewoon ergens op de keukentafel leggen. Om er dan elke dag een klein stukje in te lezen.

James en Kay Salter, Smakelijk leven – Een literaire eetkalender voor levensgenieters, Meulenhoff, 2006