James Wood – Afgelegen (De Standaard)

Zorgenkind

Lees hier de krantenversie: James Wood – Afgelegen

 

In ‘Afgelegen’ brengt James Wood de leden van een versplinterd gezin samen.

 

Kathy Mathys

 

‘Het Huis van Querry zag er beslist goed uit – alsof het niet op zand, maar op rotsen was gebouwd.’ Zo schrijft James Wood over Alan Querry, een late zestiger die in het Engelse Northumberland woont. Ja, zijn buren bezitten oud geld. Ze hebben op Eton gezeten en dragen van die roestkleurige ribfluwelen broeken. Maar hoe stevig is de rots waarop het huis is gebouwd?

James Wood, literair criticus voor de New Yorker, is vooral bekend van essaybundels als het autobiografisch getinte ‘The Nearest Thing to Life’ en het onmisbare ‘Hoe fictie werkt’. Eerder schreef hij de roman ‘Het boek tegen God’.

Vanessa en Helen, de dochters van Querry, wonen in de Verenigde Staten. Helen maakt carrière in de platenindustrie. Vanessa, docente filosofie, heeft minder talent voor lichtheid en geluk dan haar zus. Wanneer ze bij filosoof Thomas Nagels leest dat niets ertoe doet ‘inclusief iemands wanhoop over het feit dat niets ertoe doet’, dan dreigt dat inzicht haar te verpletteren.

In haar jeugd was er al sprake van enkele onrustbarende incidenten. Vanessa liep weg van kostschool, ze besloot al haar bezittingen weg te geven. Nu krijgt Querry bericht van de vriend van Vanessa. Het gaat niet goed met haar. Ze is van de trap gevallen – of heeft ze zich ervan gestort? Helen en Querry bezoeken Vanessa, die in het noorden van de staat New York woont, in Saratoga Springs.

 

Buitenwereld

 

‘Afgelegen’ brengt het vertrouwde recept van de familiereünie. Compleet is de familie niet meer. Querry en zijn vrouw gingen lang geleden uit elkaar en inmiddels is de moeder van het gezin overleden. Vooral Vanessa leed onder de afbraak van de vertrouwde structuren.

Wood zet niet in op verwikkelingen en grootse confrontaties. Hij houdt zijn verhaal klein. Toch komen hier vele werelden voorbij: het industriële Noord-Engeland waar de vader van Querry uit stamt, het ondergesneeuwde Manhattan,  het charmante maar enigszins verlopen Saratoga Springs, maar ook intieme plekken, zoals het Engelse laatje van Vanessa met daarin de spullen die betekenisvol voor haar zijn.

Op technisch vlak is Wood erg vernuftig. Hij laat zijn verteller neerdalen in de verschillende hoofden voor gedachtegangen over vroeger en nu. In het begin van de roman is Querry vooral bezig met het verleden. De omstandigheden dwingen hem om de blik op de toekomst richten.

‘Afgelegen’ is een roman die de buitenkant en de textuur van de dingen in detail beschrijft. Het hoofdpersonage is namelijk projectontwikkelaar en hij kijkt met de ogen van een bouwer naar de omgeving. Wood is een Engelsman die in Amerika woont. Hij weet de Engelse blik op het grote, luidde, soms stompzinnige Amerika uitstekend over te brengen. Het typisch Amerikaanse geluid van de treinhoorn, de Amerikaanse vlaggen in de winkelstraten, de veel te grote parkeerplaatsen: het komt allemaal voorbij, zonder dat het ooit onsubtiel wordt. Nee, Wood is een schrijver van de nuance.

In zijn verkenning van familiebanden is Wood degelijk, zij het niet altijd even origineel. Toch blijft dit boek hangen, met name dankzij de geraffineerde stijl. En net wanneer je denkt dat er wel wat meer binnenkant mocht zijn en wat minder buitenkant, weet de auteur je toch te ontroeren met die laatste, indringende dialoog tussen Vanessa en Querry.

 

***

 

James Wood – Afgelegen – vertaald door Arie Storm – Querido – 256 blz.