Geen passieve pop
Charles Dickens sprak zijn vrouw Catherine aan als ‘my own dearest darling Pig’, een bijnaam die een wrange bijsmaak krijgt als je bedenkt hoe het gelopen is tussen de twee. In de laatste maanden voor hun scheiding liet Dickens zich in spottende termen uit over zijn echtgenote, die een pak zwaarder was dan in het begin van hun huwelijk. ‘Mevrouw Dickens vrat zich bijna dood,’ klonk het in een brief aan Wilkie Collins over een restaurantbezoek. Het is een feit dat Catherine Dickens – de meisjesnaam van de Schotse is Hogarth – graag at. Ze was een geliefde gastvrouw bij Dickens’ etentjes en schreef een fascinerend kookboek. Toch waren het vooral de twaalf zwangerschappen – waarvan twee eindigden in een miskraam – binnen zestien jaar huwelijk die haar lieten uitdeinen. Het beeld van Catherine Dickens als de kloeke, passieve matrone, dat tot voor kort in zowat alle Dickens-biografieën naar voor kwam, wordt bijgesteld in ‘The Other Dickens’ van de Amerikaanse literatuurprofessor Lillian Nayder. Jammer genoeg vernietigde Dickens alle brieven die Catherine hem schreef. Gelukkig was niet al haar correspondentie hetzelfde lot beschoren. Uit haar bewaarde brieven en uit de ego-documenten van vrienden en bekenden blijkt dat Catherine Dickens niet de krankzinnige, ongeliefde moeder was die Dickens van haar wou maken na de scheiding. Ze was minder flamboyant en energiek dan Dickens, maar haar gastvrijheid, betrokkenheid en oprechtheid werden door velen gewaardeerd. Dickens, een gepassioneerde wandelaar, klaagde in zijn brieven dat zijn dikbuikige vrouw zo traag stapte. Het lijkt soms wel alsof hij haar de schuld geeft van de vele zwangerschappen.
Nayder vertelt meer dan het particuliere verhaal van Catherine Dickens. Aan de hand van haar leven krijgt de lezer boeiende informatie mee over, onder andere, negentiende-eeuwse vrouwenartsen – ze overlegden met de echtgenoot en niet rechtstreeks met de te behandelen vrouw – en over de echtscheidingswetgeving. Catherine schreef talloze brieven uit naam van haarzelf en Dickens. Al die correspondentie is opgenomen in de banden met verzamelde Charles Dickens-brieven, terwijl Catherine de auteur is. Deze sterk wetenschappelijk onderbouwde biografie is academischer van toon en daardoor minder levendig dan Claire Tomalins werk. Toch is ze een absolute must voor wie meer wil weten over de Dickens-clan en over vrouwenlevens in de negentiende eeuw in het algemeen. (Kathy Mathys)
****
Lillian Nayder – The Other Dickens – A Life of Catherine Hogarth – Cornell University Press – 359 blz. – 30.99 €.