Burton en Elfman : de perfecte tandem
Danny Elfman werd zich voor het eerst bewust van de impact die filmmuziek kan hebben, toen hij Bernard Hermanns score voor ‘The Day The Earth Stood Still’ hoorde. Al dan niet toevallig klinkt in Elfmans eigen filmmuziek hier en daar een echo van Hermann. Net zoals Hermann met name samenwerkte met Hitchcock, werd Elfman vooral beroemd als de rechterhand van Tim Burton. Als geen ander creeërde de regisseur van ‘Beetlejuice’, ‘Batman’ en ‘Sleepy Hollow’ een universum waarbij Elfmans gotisch-romantische composities naadloos aansluiten.
Elfman en Burton werkten voor het eerst samen aan ‘Pee Wee’s Big Adventure’, een guitige film met een al even grillige, amusante score. Toch hadden ze pas voor het eerst een groot succes met ‘Batman’. De donkere stemming van Gotham City werd onderstreept door Elfmans gotisch-bombastische score. Onlangs trachtte Elfman met ‘Planet Of The Apes’ een gelijkaardige krachttoer uit te halen, welliswaar met minder succes.
Naast een aantal sterk symfonische soundtracks met massa’s blazers, zoals ‘Batman’, is Elfman vooral bekend als de magische schepper van sprookjesachtige melodietjes, zoals zijn intro voor de wereldberoemde ‘The Simpsons’. Zijn etherische melodieën werden zijn handelsmerk en stuk voor stuk buigen ze eigenlijk op zijn absolute meesterwerk, de muziek van ‘Edward Scissorhands’. Tim Burtons sublieme sprookje uit 1990 vertelt het verhaal van Edward (Johnny Depp), een mensmachine die onafgewerkt was voor de dood van zijn maker. Hij wordt uit zijn geïsoleerde burcht gehaald en meegevoerd naar de Amerikaanse suburbs uit de jaren ’50. Naast een hartverscheurende romance is dit ‘Edward Scissorhands’ ook een bijtende satire op kleinsteeds Amerika.
Deze twee thema’s worden in de muziek gereflecteerd. De soundtrack, die echt uitgroeide tot één van de klassiekers uit de jaren ’90, valt uiteen in twee grote stukken. In ‘Edward Meets The World’ is de toon melancholisch-mysterieus en bij momenten zelfs luchtig en ludiek. Deel 2, ‘Poor Edward’ is somberder en donkerder. De film opent met de spookachtige, woordloze gezangen van een kinderkoor (Het Paulist koor uit Californië): Introduction/Storytime. Deze muziek begeleidt de eerste scène waarbij een klein meisje wordt uitgenodigd te luisteren naar een verhaaltje voor het slapengaan. Zelden hoorde ik een stukje muziek dat je even sterk transponeert naar een ander universum. Het koor is ook op de rest van de CD nog talloze keren te horen, nu eens bitterzoet, dan weer onheilspellend. Elfman zou hetzelfde procédé nog eens overdoen in zijn soundtrack voor de Harold Becker-thriller ‘Malice’. Maar ook Elliot Goldenthals ‘In Dreams’ roept herinneringen op aan Elfmans meesterwerkje.
Om aan de parodie op kleinsteeds U.S.A. gestalte te geven, tapte Elfman uit een ander vaatje. De zeer romantische koorsequenties worden gecontrasteerd met snelle, vinnige stukjes. Elfman beweerde in interviews dat hij hier beïnvloed werd door zigeunermuziek. Dit is vooral hoorbaar in ‘Edwardo The Barber’, een pijlsnel bravourestukje dat Edwards eerste haarknipsessie begeleidt. ‘The Cookie Factory’ doet dan weer denken aan Elfmans eigen ‘Pee Wee’s Big Adventure’.
Zoals gezegd wordt de soundtrack donkerder na de eerste helft met tal van zware blazers en een meer prominente percussie. Het absolute hoogtepunt van de CD heet ‘The Grand Finale’. In deze sequentie wordt het wiegeliedje uit de openingsscène opnieuw opgepikt en onderbouwd met symfonische begeleiding. Al te nuchtere zielen zullen Elfmans score misschien schaamteloos romantisch noemen. Voor mij is het een onbetwiste klassieker. De enige smet op dit meesterwerkje: de track ‘With These Hands’ van Tom Jones die er als extraatje nog werd opgezet.
Hopelijk vindt Tim Burton, na zijn débacle met ‘Planet Of The Apes’, een beter filmproject en steken de twee ‘tovenaars’ opnieuw de koppen samen. Met ‘Sleepy Hollow’ leverde ‘de tandem’ nog een knappe, zij het wat bombastische soundtrack. Hopelijk brengen ze ons ooit nog een vleugje magie. (Kathy Mathys)
Edward Scissorhands – Danny Elfman
MCA Records, 1990