Lees hier de krantenversie: Column Miss Austen
Op de foto: mijn favorieten van dit voorjaar
De zus van
U heeft gemediteerd, yogaoefeningen gedaan en de paaseieren beschilderd met stippen? Dan is het tijd voor een hernieuwde kennismaking met een teerbeminde schrijver, liefst een met meer dan één boek: dit binnenskamerse avontuur houdt nog wel even aan. Ik heb een aantal schrijvers die me troost bieden in lastige tijden. Deze dagen kies ik voor Jane Austen. Vanuit mijn leesstoel maak ik wandelingen met Elizabeth Bennet uit ‘Pride and Prejudice’, picknick ik met Emma uit de gelijknamige roman. Ook verdiep ik me in het leven van de schrijfster, het liefst aan de hand van de biografie van Claire Tomalin. Daarin citeert de biograaf Cassandra Austen, Janes enige zus:’ (Jane was) the sun of my life, the gilder of every pleasure.’ Dit gevoel was, zo weten we uit de overgeleverde geschriften, wederzijds. Cassandra is niet geliefd bij Austenfans en literatuurhistorici. Drieëntwintig jaar na de dood van Jane en kort voor ze zelf stierf, vernietigde ze een groot deel van Janes brieven. Ze wilde een eenduidig en onschadelijk beeld van haar zus laten voortleven, de indruk wekken dat de beroemde auteur een monter, immer ‘lieflijk karakter’ had, om het te zeggen met de woorden van Gill Hornby. Laatstgenoemde schreef de roman ‘Miss Austen’ over Cassandra. Daarin schakelt de schrijfster (zelf zus van Nick Hornby) tussen 1840, toen Cassandra in de zestig was, en het verleden. We lezen over de dood van de verloofde van Cassandra, over het levendige huishouden van de Austens. Zowel Jane als haar zus zouden nooit trouwen en bij hun ouders blijven wonen. Dit is een roman over alleenstaande vrouwen. Behalve de zussen komen er meer in voor die, al dan niet gewenst, hun leven op een andere manier vormgaven. Voor vrouwen was het nochtans van levensbelang om een man te vinden omdat ze niet konden erven. Schrijnend zijn de passages waarin de moeder van Jane met haar dochters van hot naar her reist, na de dood van haar man. De vrouwen dienden zuinig te doen en dat terwijl enkele zonen van het gezin gefortuneerd waren.
Spin-offs, sequels of biografische romans zijn niet altijd even lezenswaardig. Dit boek is dat wel. Hornby treft de juiste toon. In de brieven klinkt ze zelfs als Jane. De mix van satire en intense emotie doet wonderen. Heel grappig is het portret van Mary Austen, een van de schoonzussen van Jane. Hornby suggereert dat de schrijfster zich liet inspireren door deze vrouw voor haar portret van Mary, de minste sympathieke van de Bennetzussen.
Wat Cassandra wilde verbergen voor toekomstige generaties, verklap ik hier niet. Leest u het boek liever zelf, er is nog wel wat tijd voor u weer naar buiten mag.
Kathy Mathys