Komedie als wapen

Net als haar collega-schrijvers Toni Morrison en Valerie Martin schrijft Andrea Levy over de slavernij van haar voorouders. De toon van haar werk is anders. Ze gaat de humoristische toer op.

Andrea Levy had al drie romans geschreven, toen ze in 2005 internationaal doorbrak met ‘Klein eiland ‘ (‘Hortense et Queenie ‘), een met diverse prijzen bekroonde seller. In ‘Klein eiland ‘ beschreef Levy hoe het Engeland verging na de Tweede Wereldoorlog. Ze deed dat aan de hand van vrouwelijke personages: de blanke Queenie die kamers verhuurt aan Jamaïcaanse migranten en Hortense, een Jamaïcaanse die haar geluk komt beproeven in Londen. Het Engeland dat ze kent uit de schoolboeken – kopjes thee op de sofa, heren met bolhoeden – vindt Hortense niet terug in het verwoeste Londen. Hortense krijgt af te rekenen met het racisme van Engelsen. Haar echtgenoot, ook een Jamaïcaan, vocht voor de Engelse luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Queenie’s echtgenoot streed dan weer in Indië, waar de lokale bevolking zich wou ontdoen van de Engelse bezetter. ‘Klein eiland ‘was een complexe, breed uitwaaierende roman met sterke dialogen, een hoog verteltempo. Het leverde Levy vergelijkingen op met Dickens.

‘Het lange lied’ ( ‘Une si longue histoire ‘) is gesitueerd op het negentiende-eeuwse Jamaïca. Centraal staat July, dochter van Kitty, een slavin die op een suikerrietplantage werkt, en een blanke, Schotse opzichter. July wordt opgemerkt door Caroline, de blanke bazin van de plantage, die haar wegrukt van Kitty. July wordt Carolines persoonlijke dienstmeid. Levy beschrijft de ontvoogdingsstrijd van de slaven, hun opstanden die worden neergedrukt en de uiteindelijke afschaffing van de slavernij. Er vloeit bloed en er is leed en toch is dit een roman die op geen enkel moment neerdrukkend wordt. Levy’s vertelster, July, is weerbaar en ze heeft gevoel voor humor. Af en toe komt Levy in de buurt van de farce, zoals in de slaapkamerscène in het hart van de roman.

Blanke mannen

Wat Levy’s werk vooral boeiend maakt, zijn de sterke personages en de manier waarop die zich tot elkaar verhouden. Niemand is heilig en het is niet enkel de relatie tussen zwart en blank die verziekt is. Zo is er bijvoorbeeld Clara, een quadroon, die neerkijkt op July omdat die een donkerdere huid heeft. Clara geeft feesten waarop enkel blanke mannen welkom zijn. Ze wil een zo wit mogelijke bevolking op Jamaïca. Caroline, July’s blanke ‘mevrouw ‘is egoïstisch en naïef, onwetend. Toch is ze geen compleet monster en is er een band tussen July en Caroline. ‘Het lange lied ‘is minder subtiel en beklijvend dan ‘Klein eiland ‘, het heeft niet diezelfde epische grandeur. Wel vormt het een mooi tegengewicht voor de melancholische en sombere slavernijromans die we al kennen. Levy’s ouders zijn Jamaïcanen die in 1948 emigreerden naar Londen. Levy begon te schrijven omdat ze geen boeken vond die ‘haar verhaal ‘vertelden. Levy volgde schrijflessen en debuteerde met het deels autobiografische ‘Every Light in the House Burnin’ . De BBC-verfilming van ‘Klein eiland ‘werd een even groot succes als het gelijknamige boek.

Kathy Mathys

Win een exemplaar van ‘Het lange lied’.
Andrea Levy, Het lange lied, Mouria
Andrea Levy, Une si longue histoire, Editions de la Table ronde