Jongen neemt wraak
Één op drie indiaanse vrouwen wordt tijdens haar leven verkracht. Voor ‘The Round House’, haar veertiende roman, vertrok Louise Erdrich vanuit de bittere feiten.
Kathy Mathys
Louise Erdrich, dochter van een Duits-Amerikaanse vader en een indiaanse moeder, schrijft bijna altijd over het Ojibwegreservaat in North Dakota waar ook ‘The Round House’ speelt. Ze kreeg voor dit boek de National Book Award en bereikt daarmee eindelijk het grote publiek dat ze verdient. In 1984 kenden Amerikaanse critici haar The National Book Critics Circle Award toe voor ‘Love Medicine’. Dat boek maakte deel uit van een cyclus en ook haar nieuwste staat niet los van de rest van Erdrich’ werk. Het vormt een duo met ‘De duivenplaag’ van enkele jaren geleden. Het loont zeker om beide romans te lezen, maar noodzakelijk is het niet.
‘The Round House’ heeft één verteller, Joe, die terugblikt op de zomer van 1988 toen hij dertien was. Die aanpak is ongebruikelijk voor Erdrich, bekend om haar meerstemmige romans vol conflicterende verhalen. Joe’s vader is een Coutts, een geslacht van rechters met een scherp afgesteld moreel kompas. Zijn moeder Geraldine werkt bij het bevolkingsregister en moet uitvissen wie indiaanse roots heeft en wie niet. Volgens de Amerikaanse regering is het niet je naam of je vingerafdruk die je indiaans maakt, wel je voorgeschiedenis. Omdat incest, buitenechtelijke relaties en verkrachting schering en inslag zijn, weten velen niet het fijne van hun afkomst. De roman begint met de verkrachting van Geraldine, een gruweldaad waar de lezer geen getuige van is. Samen met Joe en diens vader dring je dieper door in de complexe textuur van het reservaat en van het blanke naburige dorp Pluto. Joe’s moeder, geschokt en gebroken, weigert de naam van de dader te onthullen want ze is bang dat hij haar alsnog komt doden. De misdaad vindt plaats nabij het ‘round house’, waar de traditionele ceremoniën plaatsvinden. Dit is een kruispunt van indiaans land, North Dakota-grond en staatspark. Niemand weet wie de zaak moet behandelen. Bij 86% van de indiaanse verkrachte vrouwen, schrijft Erdrich, zijn niet-indianen betrokken. Veel misdaden worden niet grondig onderzocht.
Bezeten
‘The Round House’ is een kruising van thriller, wraakverhaal en coming-of-age. Joe heeft niet het geduld van zijn vader, die voor de weg van de geleidelijke verandering kiest wanneer het gaat om indianenrechten. Hij trekt, samen met zijn vrienden, op de BMX naar de plaats van de misdaad. Doordat zijn ouders te zeer lijden, is het toezicht op Joe minder streng. Sowieso kent iedereen op het reservaat elkaar en de jongen kan overal aanschuiven aan tafel. Zo krijgen we toch nog andere perspectieven te horen dan die van het hoofdpersonage. De jongeren hoort de stokoude Mooshum, het legendarische personage uit ‘De duivenplaag ‘, vertellen in zijn slaap. Hij heeft het over de windigo, die de geest van een persoon overneemt zodat de bezetene zich keert tegen eigen vlees en bloed. Soms vangt Joe dingen op die niet voor zijn oren zijn bestemd, die hij verkeerd interpreteert. Daardoor doet dit boek wat denken aan ‘To Kill a Mockingbird’, de klassieker van Harper Lee, ook al zo een boek met een innemende verteller. Joe blikt weliswaar terug op de kindertijd maar de lezer heeft zelden het gevoel mee te kijken met een volwassene. Joe’s puberwoede is tastbaar en levendig. Hij is zowel verdrietig om wat zijn moeder overkwam als kwaad omdat de oude balans is verstoord. Bovenal is hij een tiener die geobsedeerd is door de borsten van een van zijn tantes. Joe identificeert zich met Data uit ‘Star Trek The Next Generation’. Beiden spotten graag met de blanken.
Klassiek
‘The Round House’ is niet Erdrich’ sterkste roman. Hoe meeslepend en subtiel gedoseerd Joe’s verhaal ook is, je mist de veelheid aan stemmen. Deze roman heeft iets klassiek Amerikaans, waardoor hij niet helemaal verrassend is. Vanaf de openingspagina’s waarin een tuinkarweitje met veel gevoel voor drama wordt beschreven, weet je dat er onheil op komst is. Gelukkig krijgen meestervertellers als Mooshum ook een podium. Zij verdiepen dit beklijvende boek over ingewikkelde leugens, troebele geschiedschrijving en tienerwoede.
****
Louise Erdrich – The Round House – 368 blz. – Harper Perennial – 19.99 €.